Την απόφαση του Tούρκου προέδρου Tαγίπ Ερντογάν να μετατρέψει την Αγιά Σοφιά σε τζάμι και το τι μπορεί να κρύβεται πίσω από αυτή την απόφαση, ανέλυσε στο απογευματινό μαγκαζίνο του Prisma 91,6 ο καθηγητής Ευρωπαϊκής πολιτικής στο Πάντειο πανεπιστήμιο Κώστας Λάβδας.
Όπως είπε η συζήτηση για τα κίνητρα είναι μεγάλη ωστόσο συνοψίζονται δύο κατηγορίες κινήτρων: ” η μία έχει να κάνει με την εσωτερική πολιτική και τα οικονομικά προβλήματα, καθώς η Τουρκία βιώνει μία δύσκολη οικονομική περίοδο και εκεί υπήρξε ανάγκη να εντατικοποιηθεί το εθνικιστικό μέτωπο το οποίο έχει και ισχυρά μουσουλμανικά στοιχεία και να ξαναβρεθεί σε μία εγρήγορση.
Το πιο βασικό το οποίο δεν πρέπει να ξεχνάμε είναι το εξωτερικό μέτωπο, καθώς τα τελευταία χρόνια η Τουρκία προσπαθεί να αναδείξει τον εαυτό της στο ρόλο ενός υπερασπιστή των σουιτών πολιτικοποιημένων μουσουλμάνων σε όλη την περιοχή, στην Μέση Ανατολή και σε περιοχές όπως η Βόρεια Αφρική και πιο πέρα.
Αυτό έχει σημασία διότι τις τελευταίες ημέρες είχαμε μία σειρά από δηλώσεις της μουσουλμανικής αδελφότητας λέγοντας πως είναι ένα ιστορικό βήμα η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, καθώς αντίστοιχες δηλώσεις έκανε και ο μεγάλος μουφτής του Ομάν ο Αλ Χαλίλι κάνοντας λόγο για ιστορική ημέρα.
Μέσα από αυτό η Τουρκία προσπαθεί να δείξει ότι υπερασπίζεται τα μουσουλμανικά συμφέροντα στην Μέση Ανατολή και ευρύτερα, καθώς για μία σειρά από παράγοντες η εξωτερική διάσταση είναι ακόμα σημαντικότερη, καθώς σε αυτή τη διάσταση το καθεστώς Ερντογάν ποντάρει συνολικά.
Η αμφισβήτηση της συνθήκης της Λωζάνης η οποία δεν αφορά μόνο την Ελλάδα αλλά πολλές χώρες, η παρέμβαση στη Συρία, στην Λιβύη, όλα αυτά είναι ενδείξεις ότι έχουμε μία στρατηγική που ξεδιπλώνεται που δεν είναι δυνατόν να αναλυθεί μόνο με βάση τα εσωτερικά δεδομένα της Τουρκίας, καθώς υπάρχει μία στρατηγική προσπάθειας ηγεμονίας της ανατολικής Μεσογείου στους πολιτικοποιημένους μουσουλμάνους.”
Στο ερώτημα αν η χώρα μας αιφνιδιάστηκε από την εξέλιξη αυτή και αν χρειάζεται μία ηχηρή απάντηση σε πολιτικό επίπεδο, ξεκαθάρισε ότι στο θέμα των αντιδράσεων σε διμερές επίπεδο, έχω την πολυτέλεια να λέω πως είμαι αντίθετος, καθώς επί σειρά ετών τόσο εντός όσο και εκτός Ελλάδος έχω επισημάνει την δομική απειλή που συνιστά η Τουρκία για την Ελλάδα, όταν κάποιοι συνάδελφοι υποστήριζαν ότι το ζήτημα λύνεται μέσω διπλωματίας και σαμπάνιας και πιστεύω ότι είναι λάθος μιας εντατικοποίησης της σύγκρουσης σε διμερές επίπεδο βάθος του θέματος.
Δεν πρόκειται για διμερές θέμα, είναι αυτονόητο ότι δηλητηριάζει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, βεβαίως μας πληγώνει και όσοι είμαστε ορθόδοξοι μας πληγώνει ακόμα περισσότερο, είναι μία βάρβαρη απόφαση όμως δεν είναι διμερές θέμα είναι ένα θέμα που αφορά και την UNESCO, την παγκόσμια κοινότητα και με αυτή την έννοια το συμβούλιο εξωτερικών υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης καταδίκασε στα λόγια την απόφαση μετατροπής του εμβληματικού αυτού μνημείου σε τζαμί και καλούν την Τουρκία να επανεξετάσει την απόφασή της.
Θα μου πείτε όλα αυτά είναι λόγια, είναι γεγονός όμως θα έπρεπε να ειπωθούν. Κατά συνέπεια σωστά η Ελλάδα προσπαθεί να το αναδείξει ως ένα Οικουμενικό θέμα, θα ήταν λάθος να παρακολουθήσουμε όσους και όσες διατείνονται ότι πρέπει να κάνουμε διμερής έντονες κινήσεις σε σχέση με το συγκεκριμένο αυτό θέμα.
Προφανώς και η ελληνική πολιτική ηγεσία αιφνιδιάστηκε, καθώς υπήρξαν δηλώσεις μέχρι προχθές πως δεν θα προχωρούσε η τούρκικη πλευρά, άρα η χώρα μας φαίνεται ότι αιφνιδιάστηκε.
Ακούστε την ενδιαφέρουσα συζήτηση στο ηχητικό που ακολουθεί: