Είναι γεγονός ότι, παράλληλα με τα μεγάλα ζητήματα της ενεργειακής κρίσης και της ακρίβειας, που έχει δημιουργήσει ανασφάλεια στους καταναλωτές και αδιέξοδο σε αγρότες, κτηνοτρόφους και επαγγελματίες, το τελευταίο διάστημα άνοιξε μια ακόμη συζήτηση σχετικά με την πορεία των δημόσιων έργων, που είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη και την ποιότητα της ζωής μας.
Αφορμή γι’ αυτή τη συζήτηση δίνουν τα συνεχόμενα ρεκόρ που καταγράφουν οι τιμές απαραίτητων πρώτων υλών για την υλοποίηση των δημόσιων έργων, όπως τα μέταλλα, τα πλαστικά, το μπετόν, το πετρέλαιο, τα ασφαλτικά κλπ.
Είναι τέτοιες οι αυξήσεις, που προκαλούν τεράστιο πονοκέφαλο στις κατασκευαστικές εταιρείες και τις αναγκάζουν ή να παγώσουν τα έργα ή να εγκαταλείψουν τα εργοτάξια, προκειμένου να μην καταγράψουν ανυπολόγιστες ζημιές.
Ειδικότερα οι μικρές και μεσαίες εταιρείες που ανέλαβαν έργα Δήμων και Περιφερειών, με πολύ μεγάλες εκπτώσεις (άνω του 45%), δηλώνουν πλήρη αδυναμία συνέχισης των εκτελούμενων έργων, καθώς λόγω των ελάχιστων περιθωρίων κέρδους, τα έργα καθίστανται άκρως ζημιογόνα.
Προβλήματα διαπιστώνονται επίσης και σε έργα στα οποία οι προσφορές κατατέθηκαν πριν ξεκινήσει το ράλι των ανατιμήσεων, ακόμα δηλαδή και δύο χρόνια πριν, αφού ως γνωστόν οι διαγωνισμοί στην Ελλάδα δυστυχώς είναι χρονοβόροι.
Στα συγκεκριμένα έργα εμφανίζεται απροθυμία να υπογραφούν οι σχετικές συμβάσεις, με αποτέλεσμα και εδώ να υπάρχουν σοβαρές αρρυθμίες.
Μεγάλες καθυστερήσεις ή και ακυρώσεις προβλέπονται ακόμη και στα έργα που είναι μεν έτοιμα προς δημοπράτηση, όμως είναι προϋπολογισμένα με παλιές τιμές και άρα καθίστανται ασύμφορα για τις εργολήπτριες εταιρείες για να πάρουν μέρος στους επικείμενους διαγωνισμούς, χωρίς επικαιροποίηση των τιμών .
Αν τώρα σε όλα τα παραπάνω προβλήματα προσθέσουμε και τη μεγάλη καθυστέρηση που παρατηρείται στην εξόφληση λογαριασμών που έχουν κατατεθεί, και αφορούν έργα κι μελέτες που είναι σε εξέλιξη και χρηματοδοτούνται κυρίως από το ΠΔΕ, τότε μπορεί ο καθένας να αντιληφθεί τους λόγους για τους οποίους όλα σχεδόν τα έργα έχουν παγώσει.
Και μέσα σε όλα αυτά εκφράζονται φόβοι και για την ποιότητα κατασκευής των έργων, καθώς δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο κάποιες κατασκευάστριες εταιρείες προκειμένου “να τα βγάλουν πέρα” να υποχρεωθούν να παραδώσουν έργα που δε θα ανταποκρίνονται στις αρχικές μελέτες, με ότι αυτό σημαίνει.
Το συγκεκριμένο πρόβλημα με τα δημόσια έργα αρχίζει να παίρνει σοβαρές διαστάσεις και στην περιοχή μας, καθώς θα κινδυνεύσουν να παγώσουν πολλά μικρά και μεγάλα έργα που χρηματοδοτούνται τόσο από το ΕΣΠΑ και άλλα Ευρωπαϊκά προγράμματα όσο και από Εθνικούς πόρους.
Ενδεικτικά αναφέρω:
-Τo σημαντικό έργο του αυτοκινητοδρόμου “ Άκτιο- Αμβρακία”, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου προβλέπεται να παραδοθεί το ερχόμενο καλοκαίρι, αλλά και “ η παράκαμψη της Νικόπολης” που επρόκειτο σύντομα να ξεκινήσει.
– Επίσης η κατασκευή των κόμβων στις Εθνικές οδούς, η αποκατάσταση των κρηπιδωμάτων στην παραλία της Πρέβεζας, τα Ιαματικά Λουτρά, η Ύδρευση της παράκτιας ζώνης, η ενεργειακή αναβάθμιση στο γυμναστήριο του Λυκείου, η κατασκευή του Καταφυγίου αδέσποτων κλπ.
Για όλα αυτά τα έργα και όχι μόνο, οι εργοληπτικές επιχειρήσεις κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, καθώς άλλες καλούνται να ολοκληρώσουν συμβάσεις που αντί να τους προσφέρουν κέρδη ενδέχεται να τις οδηγήσουν σε οικονομική «ασφυξία», άλλες δηλώνουν αδυναμία κατάρτισης συμβάσεων για υποβληθείσες προσφορές και σχεδόν όλες αποφεύγουν να υποβάλουν ανταγωνιστικές προσφορές στους επικείμενους διαγωνισμούς έργων, αν προηγουμένως δεν αλλάξουν οι προϋποθέσεις.
Κρίνουν λοιπόν σκόπιμη την άμεση παρέμβαση της Πολιτείας για την αντιμετώπιση των μεγάλων αποκλίσεων στις τιμές των υλικών και δηλώνουν ότι οι συνθήκες εκτέλεσης των έργων υπάγονται σε καθεστώς ανωτέρας βίας, καθώς ήταν αδύνατον να προβλεφθούν τα γεγονότα αυτά κατά τη σύνταξη και υποβολή οικονομικών προσφορών.
Μάλιστα ζητούν μεταξύ των άλλων:
-Επαναφορά του θεσμού της αναθεώρησης σε πλήρη μορφή.
–Παράταση όλων των χρονοδιαγραμμάτων υλοποίησης των συμβάσεων.
-Δυνατότητα αναστολής, εκ μέρους του αναδόχου, εκτελούμενων εργασιών για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και υπογραφής νέων συμβάσεων για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα κλπ.
Είναι σχεδόν βέβαιο ότι, αν οι απαντήσεις του αρμόδιου Υπουργείου δεν ικανοποιήσουν τις κατασκευαστικές εταιρείες, τα δημόσια έργα στο επόμενο θα αντιμετωπίσουν σοβαρά προβλήματα…
Απαιτούνται λοιπόν γενναίες αποφάσεις….