Με αφορμή την προκήρυξη από το Υπουργείο Πολιτισμού η αποκατάσταση του Ιερού Ναού Αγίου Σπυρίδωνα, η αρχιτέκτονας- συγγραφέας Xαρά Παπαδάτου μίλησε στο απογευματινό μαγκαζίνο του Prisma 91,6.
Αρχικά η κυρία Παπαδάτου παρέθεσε κάποια ιστορικά στοιχεία για τον Ιερό Ναό, λέγοντας πως ο ναός του Αγίου Σπυρίδωνα είναι ο πρώτος Ιερός Ναός που κτίστηκε μετά την τουρκοκρατία, μετά την κατάληψη της Λευκάδας από τους Eνετούς το 1684 τον Αύγουστο.
“Λίγο αργότερα μία ομάδα Λευκαδίων έκαναν αίτηση για να χτιστεί ο ιερός ναός, ζητούσαν οικόπεδο από τότε δημόσιο, καθώς από το τουρκικό δημόσιο πήγαμε στο Ενετικό.
Όντως παραχωρήθηκε το οικόπεδο στην κεντρική πλατεία που ήταν πάρα πολύ μεγάλο έφτανε μέχρι το Μαρκά.
Στην αίτηση τότε οι άνθρωποι αναγνώριζαν πώς το οικόπεδο είναι του δημοσίου και πως σε περίπτωση που χρειαζόταν να αποχωρήσουν θα το έπρατταν.
Χτίστηκε δηλαδή με τον συναδελφικό τρόπο, όπως είναι χτισμένες οι περισσότερες εκκλησίες στη Λευκάδα, δηλαδή κάποιοι άνθρωποι που είχαν μία μεγαλύτερη οικονομική άνεση, μαζεύονταν και ζητούσαν να χτιστεί μία εκκλησία, καθώς όπως καταγράφει ο Μαχαιράς, ζητούσαν κάθε χρόνο να ανάβουν μία λαμπάδα στη γιορτή τους, διότι δεν ήταν ιδιοκτήτες, αλλά κτήτορες που σημαίνει αυτός που βοηθάει να χτιστεί μία εκκλησία και τη διαχείριση την έκαναν πάντα οι επίτροποι που εκλέγονταν κάθε δύο χρόνια.
Ο ναός χτίστηκε, πέρασαν τα χρόνια έγιναν πολλοί σεισμοί, το 1790 έπαθε πολλές βλάβες και επισκευάστηκε εκ νέου με χρήματα από το Δημήτρη Πετρετσόπουλο, που πλήρωσε τα πάντα για να γίνει ο ναός.
Ο μεγάλος σεισμός του 1825, δεν άφησε τίποτα στο νησί, τότε είναι το αγγλικό δημόσιο και η αγγλική προστασία, σύμφωνα με την πράξη της γερουσίας του 1825 που ασχολιόταν στο πώς θα βοηθήσουν και τι χρήματα θα δώσουν για την ανοικοδόμηση των ναών με δάνεια κτλ, αναφέρονται στο ότι το αγγλικό δημόσιο πλήρωσε για να ανακατασκευαστούν οι κεντρικοί ναοί της χώρας.
Το οικόπεδο παραμένει πάντα του δημοσίου και χτίζεται από το τότε δημόσιο. Το 1836 βγήκε οικονομική άδεια την οποία έχουμε και την υπογράφουν οι δύο επίτροποι Νικόλαος Σταύρος και Στέργιος Βερύκιος.
Η επόμενη επισκευή έγινε το 1973 που την έκανε η αρχαιολογική υπηρεσία, πάλι το δημόσιο και το 1997 το ελληνικό δημόσιο, δηλαδή στο υπουργείο αναθέτει την στερέωση και αποκατάσταση του ναού, γιατί οι σεισμοί είναι σύμφυτοι με το νησί μας.
Υπήρξε τότε μία εξαιρετική ομάδα με καθηγητή του ΕΜΠ τον Κωνσταντίνο Μυλωνά, κάνουν μία εξαιρετική δουλειά, καθόλα επιστημονική και ευτυχώς έκαναν όλες τις αποτυπώσεις του ιερού ναού, όχι μόνο των δομικών στοιχείων, των τοίχων και της στέγης, αλλά και όλων των κινητών στοιχείων μέσα.
Έχουμε δηλαδή αυτή τη στιγμή κάθε κομμάτι του ναού, εξαιρετικά σχεδιασμένο για να φτιάξουμε το να όπως ήταν πλήρης το 1997.
Τώρα το πώς έγινε να θεωρείται ο ναός σαν βομβαρδισμένος λίγο αργότερα και να μην υπάρχει μέσα ούτε στασίδι, οι εικόνες υπάρχουν δεν μπορώ να το καταλάβω.
Ο Βασίλης Φέτσης όταν ήταν δήμαρχος Λευκάδας είχε ξεκινήσει την διαδικασία και τις δικές για να ξεκαθαριστεί το ιδιοκτησιακό καθεστώς, το οποίο για μένα ήταν ανέκαθεν του δημοσίου.
Ακολούθησαν δίκες επί δικών για πάνω από 14 χρόνια και εγώ θέλω να τον ευχαριστήσω ως παλιά Λευκαδίτισσα που πήγαινα στην εκκλησία σαν παιδί, γιατί όλη αυτή την τεράστια Οδύσσεια των δικών και της Νομικής διαδικασίας, όχι μόνο την έκανε μόνος του αλλά την πλήρωσε από την τσέπη του.
Είχε την βοήθεια και την ιατρική υποστήριξη ενός σωματείου φίλων του Αγίου Σπυρίδωνα που ήταν πάνω από 80 άτομα, που πίστευαν στην ιστορία αυτής της αμφισβήτησης, στο όραμα στο να ξαναγίνει ο Άγιος Σπυρίδωνας αυτός που ήταν και τους ευχαριστώ πάρα πολύ γιατί για εμένα προσωπικά όλοι αυτοί έσωσαν την τιμή της Λευκάδας, γιατί έρχονταν ξένοι και έβλεπαν αυτό το πράγμα και ρωτούσαν τι ήταν αυτό και εγώ αναγκαζόμουν να τους εξηγήσω τι πρόκειται να γίνει.
Αυτή τη στιγμή η μελετητική ομάδα του απελθόντος Μυλωνά είχαν κάνει και τεύχη δημοπράτησης αναλυτικότατα και θα έλεγα πως όποιος θέλει να κάνει αναστήλωση θα πρέπει να διαβάσει αυτή τη μελέτη για να μάθει.
Το 2009 ο συνάδελφος ο Σπύρος Αργύρης έκανε μία επικαιροποίηση των τευχών δημοπράτησης, μία πολύ κοπιαστική εργασία, ωστόσο πάλι δεν προχώρησε, γιατί η δικαστική διαδικασία ήταν σε εξέλιξη.
Όταν στις αρχές του 2018 βγήκε η τελική απόφαση για το ιδιοκτησιακό καθεστώς το Υπουργείο άρχισε και πάλι να ασχολείται με το θέμα της αναστήλωσης.
Έπρεπε να γίνει ξανά μία ολόκληρη διαδικασία επικαιροποίησης των τευχών δημοπράτησης, το οποίο συμφωνήσαμε να κάνουμε εμείς ως σωματείο φίλων του Ιερού Ναού, καθώς ο νόμος δίνει αυτή τη δυνατότητα.
Έτσι δόθηκαν τα τεύχη δημοπράτησης και εξακολούθησε η διαδικασία η οποία κράτησε έναν χρόνο, η προώθηση της αποκατάστασης γίνεται από το υπουργείο, τα χρήματα όμως δίνονται από την περιφέρεια και για αυτό όταν η κυρία Κράτσα ήρθε στη Λευκάδα, ο αντιπεριφερειάρχης Ανδρέας Κτενάς της έθεσε αυτό το ζήτημα και τον ευχαριστώ για αυτό και αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στην ευχάριστη θέση να έχει κηρυχθεί η δημοπρασία.
Αν δεν μπορούσε να χρηματοδοτήσει η περιφέρεια το έργο θα έπρεπε να βρεθούν εθνικοί πόροι και ίσως το έργο θα καθυστερούσε, ωστόσο υπήρξε συνεργασία τόσο του υπουργείου πολιτισμού, της περιφέρειας Ιονίων Νήσων και έχουμε αυτό το καλό αποτέλεσμα και εγώ αισθάνομαι την ανάγκη να τους ευχαριστήσω όλους.
Χαίρομαι που τόσο το υπουργείο, αλλά και η περιφέρεια Ιονίων νήσων τόσο δια της κυρίας Κράτσα και το αντιπεριφερειάρχη Ανδρέα Κτενά που είναι και Λευκαδίτης συμφώνησαν για αυτό το έργο.
Σε μία προσπάθεια προσδιορισμού χρονικού των τεχνικών εργασιών και πότε θα ολοκληρωθεί ιερός ναός, η κυρία Παπαδάτου είπε πως όλα αυτά αναγράφονται σε μία προκήρυξη που δημοσιεύθηκε στην τοπική εφημερίδα ” Λευκαδίτικος λόγος” που κάνει λόγο για ολοκλήρωση των εργασιών 18 με 19 μήνες μετά την έναρξη.
Συζητώντας γενικά γιατί προσπάθεια ανάδειξης του πολιτιστικού αποτυπώματος του νησιού, κυρία Παπαδάτου, αναφερόμενη στην έκδοση ενός δίγλωσσου βιβλίου για τις κατασκευές της Λευκάδας από τις εκδόσεις fagotto είπε πως ο στόχος του βιβλίου ήταν ακριβώς σε αυτό το πλαίσιο.
“Επίσης εγώ προτείνω το παλιό Γυμνάσιο να γίνει μουσείο Βαλαωρίτη και έστειλα ήδη και τα σχέδια που μου ζήτησε ο δήμαρχος Λευκάδας Χαράλαμπος Καλός και χάρηκα πάρα πολύ που ενδιαφέρθηκε και ίσως το προχωρήσει το θέμα.
Έχουμε τόσα πολλά πράγματα να επιδείξουμε στη Λευκάδα, θέλω να πιστεύω πως θα προχωρήσει και το κτίριο των Ζαμπελίων, το οποίο παρατηρώ λίγο να αργεί, αλλά θα είναι ένα κόσμημα για τη Λευκάδα, με τον κήπο που είναι φτιαγμένο για εκδηλώσεις ανοιχτού χώρου, καθώς χωράει περίπου 300 άτομα και μαζί με το κηποθέατρο η Λευκάδα έχει του κόσμου τους χόρους.”