Κατανοώ ότι μοιάζει από παράλογο μέχρι οξύμωρο να μιλάω για “ετοιμότητα” όταν το θέμα είναι μια πανδημία. Πώς να είμαστε έτοιμοι με κάτι που δεν έχουμε κληθεί να αντιμετωπίσουμε ποτέ στο παρελθόν; Το γεγονός ότι έχει συμβεί στο (μακρινό) παρελθόν κάτι αντίστοιχο, δε σημαίνει απαραίτητα ότι στις παρούσες συνθήκες μπορούμε να το εξαλείψουμε μεμιάς. Όλα αυτά και άλλα τόσα, είναι θεμιτά επιχειρήματα. Αυτά που δυσκολεύομαι να κατανοήσω είναι η μαζική υστερία, η έλλειψη ψυχραιμίας και μια άνευ προηγουμένου ροπή προς την απαισιοδοξία και την καταστροφολογία, όσον αφορά το πλαίσιο των κοινωνικών συνεπειών που θα έχει ο κορωνοϊός.
Όλοι και όλες μας από τη στιγμή που αναγκαστήκαμε σε κατ’ οίκον περιορισμό, χάσαμε πολλά και διάφορα πράγματα. Όλων τα προγράμματα μπήκαν σε μια διαφορετική τροχιά ή πιο σωστά εκτροχιάστηκαν και το χειρότερο ίσως είναι η αβεβαιότητα για το πότε και αν θα επιστρέψουν στην όποια ομαλή πορεία υπήρξαν. Μερικοί δουλεύουν από το σπίτι, άλλοι συνεχίζουν και δουλεύουν κανονικά (με κάθε κίνδυνο που ελλοχεύει αυτό) και υπάρχουν άνθρωποι που έχουν χάσει τη δουλειά τους. Αυτές είναι μερικές από τις πιο δυσχερείς τροποποιήσεις που έχουν λάβει χώρα στα τωρινά δεδομένα. Συμπεριλαμβάνοντας και τα της πρώτης παραγράφου, κανονικά η κουβέντα θα έπρεπε να ξεκινάει και να τελειώνει εκεί.
Η κουβέντα όμως προεκτείνεται. Παρατηρώ ένθεν κακείθεν αρκετή μερίδα πληθυσμού να αναφέρεται σε κοινωνική απομόνωση, στην ανάγκη για την ανθρώπινη επαφή και πως όταν όλο αυτό τελειώσει, ο κόσμος δε θα είναι ξανά ο ίδιος. Όλον αυτό τον καιρό με ταλαιπωρεί (μεταξύ άλλων) ένα ερώτημα που έχει να κάνει με τα παραπάνω, το οποίο είναι το εξής: έχουμε όντως καταλάβει τι συνέβη;
Μέχρι στιγμής, η απάντηση που έχω δώσει στην προσωπική μου απορία είναι ένα σκέτο όχι. Όταν ανυπομονούμε να βγούμε να πιούμε, όταν αδημονούμε να πάμε διακοπές, όταν δε βλέπουμε την ώρα να κάνουμε το οτιδήποτε έχει να κάνει με μια δραστηριότητα που μέχρι πρότινος φάνταζε φυσιολογική και τώρα μοιάζει άφταστο όνειρο, όχι δεν έχουμε αντιληφθεί τι έχει συμβεί στην ανθρωπότητα. Προτού βιαστείτε να με χαρακτηρίσετε υπερβολικό, υπερόπτη ή δεν ξέρω και γω τι άλλο, σας παρακαλώ να κάνετε ένα κόπο να διαβάσετε και τα παρακάτω. Αν δε σας καλύψουν, ε δεν έγινε τίποτα, χαρακτηρίστε με μετά.
Καλό θα ήταν να κάνουμε την απλούστατη παραδοχή ότι, τηρουμένων των αναλογιών, έχουμε πολλά και διάφορα πράγματα που αποτελούν ικανές και αναγκαίες συνθήκες για να μας κρατήσουν στα σπίτια μας. Αν μας λείπει μια συναυλία, μια θεατρική παράσταση, ένας αθλητικός αγώνας, έχουμε ανυπολόγιστα μεγάλο υλικό στο διαδίκτυο για να ανατρέξουμε. Προφανώς και δεν είναι το ίδιο, αλλά υπάρχει. Αν μας λείπει όμως ένας (ή παραπάνω) κοντινός μας άνθρωπος, τι κάνουμε σε αυτή την περίπτωση; Υπάρχουν ουκ ολίγες πλατφόρμες για να συνομιλήσουμε, ακόμα και έχοντας την εικόνα του σε πραγματικό χρόνο. Γνωρίζω όμως όπως κι εσείς ότι τίποτα από αυτά δεν είναι σε θέση να αναπληρώσει τη φυσική παρουσία.
Αυτό που μου φαίνεται ακατανόητο είναι γιατί το συνειδητοποιούμε τώρα. Σας προτρέπω να πάρετε λίγο χρόνο, να αναλογιστείτε και να παρατηρήσετε κάτι άξιο ενδιαφέροντος. Όλοι αυτοί που μας λείπουν, μας έλειπαν και πριν; Εμένα γιατί μου φαίνεται ότι το μεγαλύτερο κομμάτι των συναναστροφών μας το είχαμε ήδη τακτοποιήσει δια μέσου των κοινωνικών δικτύων; Εγώ γιατί νομίζω ότι συμπεριφερόμαστε ως κακομαθημένα τρίχρονα που έχουν πενήντα παιχνίδια να παίξουν, αλλά θέλουν αυτό το καινούριο που έδειξε η τηλεόραση, επειδή έτσι; Εδώ λοιπόν είναι που ήμασταν πιο ανέτοιμοι από ποτέ. Τα τελευταία χρόνια κατασκευάσαμε συνειδητά ένα νέο κόσμο επικοινωνίας και συναναστροφής και τώρα που ήρθε η ώρα του να μας εξυπηρετήσει περισσότερο από ποτέ, έπεσε πάνω μας και μας πλάκωσε.
Η πανδημία που έχει κυριεύσει τον πλανήτη απειλεί τη ζωή. Είναι μια σοβαρότατη απειλή για το ανθρώπινο είδος. Για κάποιο λόγο, διατηρώ μια παράδοξη αισιοδοξία για την αντιμετώπισή της. Όμως, όσον αφορά τις κοινωνικές συνέπειες, πιστεύω ότι τις δημιουργήσαμε εμείς οι ίδιοι από πριν. Τώρα απλά τις πληρώνουμε, βουτηγμένοι στις ανασφάλειες του ψηφιακού μας Εγώ, αγανακτισμένοι και ανήμποροι, παριστάνοντας ότι μας λείπουν άνθρωποι από τη ζωή μας, ενώ στην ουσία οι ίδιοι αυτοί άνθρωποι ζούσαν μόνο σε μια οθόνη. Όταν θα έρθουν καλύτερες (και “φυσιολογικότερες”) μέρες, μην ελπίζετε ότι θα αλλάξουν τόπο, στο ίδιο μέρος θα μείνουν, σε ασφαλή απόσταση, όπως και πριν. Δεν τίθεται ζήτημα κορονοϊού, απλά κι οι αυταπάτες έχουν ημερομηνία λήξεως.